Asbest is een vezelachtig mineraal dat in de natuur voorkomt en bestaat uit zes verschillende mineralen. Asbest wordt gekenmerkt door zijn vezelachtige structuur en weerstand tegen hitte, slijtage en chemicaliën. Het is een veelzijdig materiaal dat oorspronkelijk werd gebruikt vanwege zijn isolerende eigenschappen, sterkte en duurzaamheid. Asbestvezels zijn bestand tegen hoge temperaturen en ze zijn ook brandwerend en bestand tegen chemische stoffen. Dit maakte asbest tot een populair materiaal voor een breed scala aan industriële en bouwtoepassingen.
In het verleden werd asbest gebruikt in een groot aantal producten en materialen, waaronder isolatie voor leidingen en muren, cement, dakbedekking, vloerbedekking, vuurvaste kleding, remvoeringen voor auto's, en nog veel meer. Het was vooral populair in de jaren '50, '60 en '70 van de vorige eeuw vanwege de vele positieve eigenschappen van het materiaal.
Positieve eigenschappen van asbest
Hittebestendigheid: Asbest is bestand tegen hoge temperaturen en vlammen, en kan worden gebruikt als isolatiemateriaal voor ovens en boilers.
Isolerende eigenschappen: Asbest heeft een hoge isolatiewaarde, waardoor het kan worden gebruikt als isolatiemateriaal in de bouw en voor elektrische apparatuur.
Sterkte en duurzaamheid: Asbest is sterk en duurzaam, en kan worden gebruikt in producten die bestand moeten zijn tegen slijtage en breuk.
Lage kosten: Asbest was relatief goedkoop en overvloedig aanwezig, wat het een aantrekkelijk materiaal maakte voor veel fabrikanten.
Gevaren van asbest
Als asbestvezels vrijkomen uit het materiaal waarin ze zijn verwerkt, kunnen ze ingeademd worden en zich nestelen in de longen. Dit kan leiden tot verschillende ernstige ziektes, zoals longkanker, mesothelioom (een zeldzame vorm van kanker die vooral in de borstvlies en buikvlies voorkomt) en asbestose (een chronische longziekte). De gevolgen van blootstelling aan asbest kunnen pas jaren na de blootstelling tot uiting komen.
Door deze gezondheidsrisico's zijn wereldwijd maatregelen genomen om het gebruik van asbest te beperken en te verbieden. Sinds 1998 is het in België verboden om asbesthoudende materialen te produceren, te verhandelen of te hergebruiken. In woningen die voor 2001 werden gebouwd of verbouwd zijn er mogelijk asbesthoudende materialen aanwezig.
Asbest komt nog steeds veel voor in oude gebouwen en constructies. Daarom is er een speciale regelgeving opgesteld voor de inventarisering en verwijdering van asbest. Asbestsanering mag alleen worden uitgevoerd door gecertificeerde bedrijven die voldoen aan strenge veiligheidseisen.
Verwijderen van asbest
Het verwijderen van asbest gebeurt in verschillende stappen. Allereerst wordt er een inventarisatie gemaakt van de aanwezigheid van asbest door een asbestdeskundiger (ADI) . Vervolgens wordt er een plan van aanpak gemaakt voor de verwijdering van het asbest. Bij de daadwerkelijke sanering wordt het materiaal waarin het asbest is verwerkt, verwijderd en afgevoerd naar een speciale stortplaats. Hierbij worden strenge veiligheidsmaatregelen genomen om te voorkomen dat asbestvezels vrijkomen en zich verspreiden.
Bij grote hoeveelheden asbest kan het nodig zijn om het hele gebouw te slopen. Dit wordt ook wel totaalsloop genoemd. Bij totaalsloop worden alle materialen die asbest bevatten, verwijderd en afgevoerd naar een speciale stortplaats. Na de sanering kan er weer veilig worden gebouwd op de betreffende locatie.
Al met al is asbest een gevaarlijk materiaal dat zeer schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Door de gezondheidsrisico's die ermee gepaard gaan, is het verboden om asbest te gebruiken in de bouw en industrie
Asbest impact op het milieu
Naast de gezondheidsrisico's van asbest voor de mens, heeft het ook een grote impact op het milieu. Het afvoeren en storten van asbesthoudend materiaal moet namelijk op een veilige en verantwoorde manier gebeuren om te voorkomen dat de asbestvezels zich verspreiden in de omgeving. Daarom zijn er speciale stortplaatsen voor asbest, waar het materiaal op een gecontroleerde manier wordt opgeslagen en verwerkt.
Een ander belangrijk aspect van asbest is de juridische kant. Werkgevers hebben de verantwoordelijkheid om hun werknemers te beschermen tegen de gevaren van asbest en moeten zich houden aan strenge regelgeving op het gebied van asbestsanering. Ook particulieren hebben een verantwoordelijkheid als het gaat om asbest. Bij de verkoop van een huis of gebouw moet er bijvoorbeeld een asbestinventarisatie worden gedaan, om te voorkomen dat nieuwe eigenaren onbedoeld worden blootgesteld aan asbest.
Hoewel er inmiddels veel kennis en ervaring is opgebouwd over asbestsanering, blijft het een complex en risicovol proces. Er zijn bijvoorbeeld nog steeds veel oude gebouwen en constructies waarin asbest is verwerkt en die moeten worden gesaneerd. Bovendien is het mogelijk dat er nog nieuwe gevaren van asbest worden ontdekt, waardoor de regelgeving en procedures moeten worden aangepast.
Kortom, asbest is een gevaarlijk en schadelijk materiaal dat in het verleden veel werd gebruikt in de bouw en industrie. Door de gezondheidsrisico's die ermee gepaard gaan, is het gebruik van asbest inmiddels verboden. Desondanks is er nog veel werk te verrichten om de problemen rondom asbest op te lossen, en daar wordt in België en daarbuiten hard aan gewerkt.